امواج رادیویی و تقسیم بندی باند ها و فرکانس ها
امروزه و در عصر پيشرفت تكنولوژي، كاربرد و استفاده از طيف‌هاي فركانسي و امواج راديويي در حال گسترش روزافزون است. مهم‌ترين مزیت اين فناوري كاهش حجم اتصالات و وسايل رابط همچون سيم‌ها و كابل‌ها هستند كه در نتيجه موجب كاهش چشم‌گير هزينه‌ها مي‌گردند. به طوري كه روابط بدون سيم جايگزين مطمئن آنها مي‌شوند.
ارتباطات به وسيله امواج راديويي، برپايه قوانين فيزيك و انرژي امواج الكترومغناطيسي استوار است. بدين منظور برخي مفاهيم اوليه مربوط به اين موضوع را به اجمال از نظر مي‌گذرانيم.
* همه ما تاكنون عباراتي نظير UHF, VHF, AM, FM و ... را شنيده‌ايم. فضاي اطراف ما آكنده از امواج راديويي است كه در تمام جهات در حال انتشار و عبور و مرور مي‌باشند. اصولا يك موج راديويي يك موج الكترومغناطيسي مي‌باشد كه معمولا توسط آنتن منتشر مي‌گردد. امواج راديويي داراي فركانس‌هاي مختلفي هستند، كه برحسب كاربري مطابق با استانداردهايي تقسيم‌بندي شده‌اند. در آمريكا FCC كميته ملي ارتباطات مسئوليت مديريت و تصميم‌گيري در مورد تخصيص طيف‌هاي فركانسي و صدور مجوز و يا تعيين استانداردها را برعهده دارد. (
امواج راديويي در هوا با سرعتي نزديك به سرعت نور انتقال مي‌يابند. اين امر يكي از مهم‌ترين مزاياي اين فناوري مي‌باشد كه نقش بسزايي در تسريع ارتباط به عهده دارد.
واحد اندازه گيري فركانس راديويي hertz "هرتز" يا "سيكل بر ثانيه" است و براي فركانس‌هاي بزرگ‌تر، جهت خواندن و نوشتن از عباراتي مانند KHz "كيلوهرتز"، MHz "مگا هرتز" و ... استفاده مي‌شود. در جدول تقسيم بندي فركانس‌ها برحسب واحد آمده است.
امواج راديويي داراي فركانس‌ها و باندهاي مختلفي هستنتد، به وسيله يك گيرنده مخصوص راديويي شما مي‌توانيد، امواج مربوط به همان گيرنده را دريافت نماييد. براي مثال زماني كه شما مشغول گوش دادن به يك ايستگاه راديويي هستيد، گوينده فركانس 91.5 MHz و باند FM را اعلام مي‌كند. راديوي FM شما تنها ميتواند گستره فركانسي تخصيص يافته مربوط به خود را دريافت نمايد.
Wavelength يا طول موج يك سيگنال الكترومغناطيسي با فركانس يا بسامد آن رابطه معكوس دارد، بدين معني كه بالاترين فركانس كوتاه ترين طول موج را دارا مي‌باشد. در كل سيگنال‌هاي با طول موج‌هاي بلند تر مسافت بيشتري را مي‌پيمايند و از قابليت نفوذ بهتري در ميان اجسام در برابر سيگنال‌هاي داراي طول موج كوتاه برخوردارند.
مخفف باندها ------------------- گستره فرکانس ---------------- تقسيمات -------------------- نمادها
VLF ---------------------------- امواج 10هزار متری----------3تا30 کیلو هرتز ------------------b.mam
LF -------------------------------امواج کیلو متری -----------30 تا 300 کیلو هرتز-----------------b.km
FM ----------------------------- امواج هکتا متری ------------300 تا 3000 کیلو هرتز ------------b.hm
HF ------------------------------امواج دکامتری ---------------3 تا 30 مگا هرتز -----------------b.dam
VHF ---------------------------- امواج متری ------------------ 30 تا 300 مگاهرتز -----------------b.m
UHF ---------------------------- امواج دسی متری------------300 تا 3000 مگاهرتز-------------b.dm
SHF----------------------------امواج سانتی متری ------------3 تا 30 گیگاهرتز ------------------b.cm
EHF -------------------------- امواج میلی متری --------------30 تا 300 گیگاهرتز ---------------b.mm
-------------------------------- امواج دسی میلیمتری ---------300 تا 3000 گیگاهرتز
دردسته بندی امواجی که قبلا ذکر شد هر گروه کاربردهای خاص خود را دارد در زیر برخی از آنها آمده است :
۱-متحرک هوانوردی،۲-ناوبری رادیویی،۳- آماتور،۴-آماتور ماهواره ای،۵-پخش همگانی صدا،۶- متحرک خشکی،۷-متحرک دریایی،۸- هواشناسی ماهواره ای،۹-تعیین موقعیت رادیویی و ماهواره ای،۱۰-تحقیقات فضایی،۱۱-پخش تصاویر تلویزیونی و غیره... که خود نیز دارای دسته بندی هستند.
يک موج راديويي يک موج الکترومغناطيسي است که ميتواند بوسيله يک آنتن انتشار يابدوهمانطور که ميدانيد امواج راديويي فرکانسهاي متفاوتی دارند يکي از سوالهاي ابتدايي شما ممکن است اين باشد که چرا برخي از امواج و فرکانسهايي که حتي بر روي يک باند مشترک منتشر مي شوندمثلا باند "F M" چرا بوسيله راديوهاي گيرنده خانگي قابل دريافت نمي باشند؟
پاسخ اين است که گيرنده خانگي شما فقط ميتواند باندهاوفرکانسهايي را که کارخانه سازنده از پيش براي آن تعيين کرده و مثلا براي موج FM بين 88 megahertz تا 108 megahertz می باشد را دريافت نمايد.
در زير بخشي از كاربردهاي اين امواج با ذكر محدوده فركانسي آمده است:
راديوهاي AM از 535 کیلو هرتز تا 1.7MHz
راديوهاي موج كوتاه: 509 MHz تا 26.1 MHz
راديوهاي باند شهري: 26.96MHz تا 27.41MHz
راديوهايFM از 88 تا 108MHz
و برخي تقسيمات جزئي‌تر عبارتند از:
سيستم‌هاي دزدگير، دربازكن بدون سيم پاركينگ و ... : در حدود 40MHz
تلفن‌هاي بدون سيم متداول: در حدود 40 MHz الي 50 MHz
هواپيماهاي مدل كنترلي: در حدود72MHz
ماشين‌هاي اسباب‌بازي راديو كنترلي: درحدود 75MHz
گردنبند رديابي حيوانات: 215MHz الي 220MHz
تلفن‌هاي سلولي (مانند موبايل):824MHz الي 849MHz
تلفن‌هاي جديد بدون سيم: در حدود 900MHz
سيستم‌هاي موقعيت‌ياب ماهواره‌اي: 1.227 MHz الي 1.577 MHz.
