استاندارد چیست ؟ آشنایی با استاندارد های گروه برق و الکترونیک

با سلام
در چند دهه گذشته جهان شاهد شکل گیری تدریجی یک سیستم اقتصادی یکپارچه جهانی بوده است .
در این سیستم تمامی مردم جهان به عنوان تولید کننده حضور دارند . کالای سخت افزاری شامل تمامی لوازمی که در پیرامون خود مشاهده میکنید ، علم و دانشی که منجر به طراحی این کالاها شده است ، متخصصین و افرادی که این کالا را ساخته اند و... همگی در دسته ی محصولات تولید شده جای میگیرند .
از طرف دیگر تمامی مردم جهان ، به عنوان مصرف کننده کالاهای تولیدی ، تمامی درآمد های مالیی که از راه تولید به دست آورده اند را برای خرید محصولات مورد نیاز خود صرف میکنند . همکنون شما دارید از اینترنت ، کامپیوتر و دانشی که خریده اید ، برای خواندن این مطلب استفاده میکنید .

در گذشته معمولا کالاها در یک شهر تولید میشد و در همان شهر نیز به فروش میرسید ، خریدار با فروشنده آشنایی کامل داشت و میتوانست کیفیت جنس را به صورت کامل بررسی کند ، اما امروزه در شرایطی که بیش از میلیون ها تولید کننده در کشور های مختلف وجود دارد و میلیون ها محصول تولیدی انها در سرتاسر دنیا بخش میشود وجود معیاری دیگری برای ارزیابی کیفیت کالا ها ضروری است . این معیار یا عامل سنجش باید جایگزین مشاهدات ( تعیین کیفیت جنس با مشاهده ی آن ) ، شنیده ها ( پرس و جو از افرادی که قبلا از محصول استفاده کرده اند ) و... شود .
نام این معیار استاندارد است .

Information

استاندارد چیست ؟ استاندارد (Standard) در لغت به معني نظم و قاعده است اما در عمل برای دو حالت زیر استفاده میشود : 1- شیوه نامه اصولی / راهنمای انجام کار علمی : استاندارد ها ، مقاله های هستند که در آنها روش انجام کار به صورت اصولی و علمی بیان شده است . 1- منظم بودن : در صورتی که محصولی مطابق با مفاد درج شده در "شیوه نامه اصولی / راهنمای انجام کار علمی" یا همان استاندارد طراحی و ساخته شود ( یا ارائه گردد ) به آن محصول ، محصول استاندارد گفته میشود . در واقع استاندارد در هنگام تولید یا طراحی یک محصول ، یک کلمه است که به کلیه راهنماهای مربوط به طراحی / تولید / تست و... گفته میشود . در هنگام عرضه محصول ، استاندارد یک نشان یا علامت است که مشتری با مشاهده آن می فهمد که محصول عرضه شده مطابق با شیوه نامه های اصولی و به صورت علمی طراحی و ساخته شده است .

چه کسی استاندارد ها را مینویسد ؟ مراحل تدوین استاندارد به چه صورت است ؟
استاندارد ها معمولا توسط افراد متخصص و با تجربه نوشته میشود . اجازه دهید به این سوال با یک مثال پاسخ داده شود .
تا چند ماه قبل استانداردی برای مطرح کردن سوالات در انجمن ایران میکرو وجود نداشت و تعدادی کمی از کاربران تازه وارد سوالات مورد نظر خود را عناوین ناقصی مثل " فوری " ، " نیاز به کمک " و... مطرح میکردند . در این حالت با توجه به افزایش تعداد پست های بی پاسخ ، نیاز بود تا استانداردی برای نحوه ی پرسیدن تدوین شود ، تا افراد تازه کار با نحوه ی صحیح مطرح کردن درخواست های خود آشنا شوند . ( در انجمن معمولا کسی به پست های ناقص پاسخ نمیدهد ) .
تا اینجا " نیاز به استاندارد " به عنوان اولین مرحله تدوین استاندارد شکل گرفت .
من به عنوان یک کاربر قدیمی و با تجریه در انجمن ایران میکرو ، استانداردی را برای چطور پرسیدن در صفحه ی زیر تدوین کردم :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
اطلاعات درج شده در صفحه ی بالا را "پیش نویس استاندارد " می نامند .
این پیش نویس برای رفع عیب و افزودن سایر بند های مورد نیاز در اختیار سایر کاربران قرار گرفت ؛ در صورتی که در ماه های آتی موردی به موارد بالا اضافه نشود ، این پیش نویس به یک قانون و استاندارد تبدیل میشود و تمامی کاربران باید مفاد موجود در آن را رعایت کنند .

NOTE

مراحل تدوین تمامی استاندارد ها تقریبا به شکل بالا بوده و دارای مراحل کلی زیر است : 1- پیدایش نیاز به استاندارد 2- تهیه پیش نویس استاندارد 3- بررسی پیش نویس و ویرایش آن 4- تبدیل شدن پیش نویس به قانون یا استاندارد

موسسات و شرکت های بین المللی استاندارد در سرتاسر دنیا ، موسسه ی ملی استاندارد در کشور ها و بنیاد ها و مجامع جهانی در گروه ها و انجمن ها ؛ وظیفه ی تدوین استاندارد ها را به ترتیب برای تمامی دنیا ، برای یک کشور و برای یک گروه با اقلیت خاص را بر عهده دارند . این موسسات و شرکت ها به صورت تخصصی در زمینه ی نگارش ، تدوین و عرضه ی استانداردها فعالیت دارند ، در زیر نام برخی از این موسسات و زمینه ی کاری انها اورده شده است :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register] : موسسه ی ارائه دهنده استاندارد های مربوط به غذا های حلال
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register] : موسسه استاندارد های برق و الکترونیک ، ارائه دهنده ی استاندارد های مربوط به طراحی اصولی لوزام و تاسیسات الکتریکی و الکترونیکی
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register] مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا ، ارائه دهنده استاندارد برای کلیه کالا های سخت افزاری ، خدمات شهری و...
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register] :سازمان بین المللی استاندارد (ISO) ، تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل كلیه موارد مربوط به تكنولوژی می گردد ، ان استانداردها برای ارائه بهتر ، ایمن تر ، اقتصادی تر و... خدمات و کالا ها تدوین میشوند .

ادامه دارد ...

بازم سلام
در گروه برق و الکترونیک ، کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک ( به انگلیسی International Electrotechnical Commission یا IEC) وظیفه ی نگارش ، تدوین و عرضه ی استانداردها های مربوطه را بر عهده دارد . در زیر نشانی وب سایت رسمی IEC آورده شده است :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
سازمان IEC در سال 1906 با همت دانشمندان، متخصصان و مجامع الكتروتكنيك كشورهاي مختلف تأسيس شده است.
کشور های مختلف جهت :
• ايجاد هماهنگي جهانی در استانداردهاي ملي خود
• ایجاد یک مرجع منظم ، قوی و ملی جهت ارزيابي کیفی و کمی محصولات برق والكترونيك
• یکپارچه سازی روند تولید ، افزایش کیفیت محصولات تولیدی و....
از این استاندارد ها در کشور خود استفاده میکنند ، در این بین ممکن است برخی از کشور ها با تغییر این استاندارد ها ، آنها را بومی سازی کنند ( مانند استاندارد های EN که تا 90 درصد مشابه استاندارد های IEC میباشد و در کشور های اروپایی استفاده میشود یا استاندارد INSO ( مخفف Iranian National Standardization Organization ) که تا 99 درصد مشابه با استاندارد های IEC است و در ایران استفاده میشود یا ... ) یا برخی از کشور ها آن را قبول نکرده و استاندارد خاص خودشان را ایجاد کنند ( مانند کشور ژاپن با استاندارد JIS ) .
همکنون 83 کشور به عنوان عضو رسمی و بیش از 82 کشور به عنوان عضو غیر رسمی از استاندارد های این سازمان استفاده کرده و در پیشبرد اهداف آن مشارکت میکنند :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
full members
associate members
affiliates

[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]

سیستم IEC چگونه کار می کند ؟
در تصویر زیر چارت سازمانی کمیسیون IEC را مشاهده میکنید :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
1- Technical Committees and Subcommittees :
در کمیته ی IEC ، گروه برق و الکترونیک به دسته های کوچکتری به نام Technical Committees یا کمیته های فنی تقسیم بندی میشود ، همچنین ممکن است کمیته های به دسته های کوچکتری به نام Subcommittees یا کمیته های فرعی تقسیم بندی شوند . همکنون IEC دارای 97 کمیته ی فنی و 87 کمیته ی فرعی است ، در زیر نام کمیته ها آورده شده است :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
به عنوان مثال کمیته شماره 57 ( Technical Committees #57 یا TC57 ) وظیفه ی نگارش و تدوین استاندارد های مربوط به تجهیزات بکار رفته در سیستم های قدرت شامل سیستم های EMS ( مخفف Energy Management Systems - سیستم های مدیریت انرژی ) ، سیستم های SCADA ( مخفف Supervisory Control And Data Acquisition - سیستم های مدیریت و اکتساب داده ) و کلیه سیستم های که برای مدیریت و تبادل داده به صورت بلارنگ یا غیر بلادرنگ استفاده میشوند را بر عهده دارد . مقر اصلی TC57 در آلمان می باشد .
برای هر کمیته ی فنی در سایت IEC یک بخش مجزا در نظر گرفته شده است که افراد متخصص میتواند با مطالعه ی مطالب درج شده در آن ، در صورت نیاز در تدوین استاندارد های مربوطه همکاری کنند ، در زیر آدرس مربوط به کمیته ی فنی شماره 57 را مشاهده میکنید :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
2-Technical Advisory Committees
بعد از تدوین استاندارد ها ، بخش Technical Advisory Committees یا کمیته مشورتی فنی ، استاندارد ها تدوین شده را بررسی کرده و آنها را از لحاظ مواردی همچون شرایط ایمنی ، سازگاری با محیط زیست ، سازگاری الکترومغناطیسی و عملی بودن ، چک میکند .
3-Strategic Groups
بخش Strategic Groups یا گروه راه بردی ، تیم مدیریت را جهت تدوین استاندارد های جدید یاری میدهد . به عنوان مثال سیستم های توزیع LVDC ( سیستم های توزیع برق که بر مبنای ولتاژ DC در سطح کم کار میکنند ) یا سیستم های رباتیک یا سیستم های ذخیره سازی انرژی و... که مباحث جدیدی در برق و الکترونیک هستند ، به زودی فراگیر شده و محصولات متنوعی در رابطه با آنها به بازار عرضه میشود . تیم مدیریت IEC باید قبل از فراگیر شدن این سیستم ها ، مطالعات مورد نیاز را بر روی آنها انجام داده و استاندارد های مورد نیاز را آماده کند .
4-Systems Work
Systems Work یا سیستم های کاری ، گروه های کوچکی در IEC هستند که بر روی مباحث عملی نوین نظیر انرژی های پاک کار میکنند . همکنون در IEC یک گروه کاری برای طراحی و ساخت توربین های بادی تشکیل شده و در حال کار میباشد .

NOTE

همکنون 13154 متخصص از سرتاسر دنیا با گروه IEC جهت تدوین استاندارد های برق و الکترونیک همکاری دارند ، استاندارد های IEC تمامی موارد موجود در برق و الکترونیک از انتخاب کریستال برای میکروکنترلر ها گرفته تا اصول طراحی دریچه های بویلر در توربین های بخار را پشتیبانی میکند ...

چطور میتوانیم از استاندارد های IEC استفاده کنیم ؟

NOTE

معمولا افرادی که در زمینه ی تولید تجهیزات برقی فعالیت دارند از استاندارد های IEC استفاده میکنند . در استاندارد ها ٰ نحوه ی ساخت اصولی و علمی یک دستگاه برقی بیان شده است .

در صورتی که فردی قصد تولید و عرضه یک وسیله ی برقی به بازار را داشته باشد باید برای آن مجوز استاندارد دریافت کند . وجود علامت استاندارد بر روی یک دستگاه ، نشان میدهد که این دستگاه مطابق با اصول مهندسی ساخته شده است و در تست های گرفته شده ، به درستی عمل کرده است .
در صورتی که تولید کننده بخواهد دستگاه را در داخل کشور به فروش برساند باید به مراجع صدور استاندارد در داخل کشور مراجعه کند ؛ صدور مجوز های مربوط به استاندارد ، تایید کیفیت و... در کشور های مختلف ، بر عهده سازمان استاندارد همان کشور میباشد ، برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه کنید :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]
در صورتی که تولید کننده بخواهد محصولش را به خارج از کشور صادر کند ، باید به مراجع صدور استاندارد جهانی مراجعه کند ، وی میتواند در صورت نیاز از آزمایشگاه های خارج از کشور نیز برای تست محصول خود استفاده کنند . نام و ادرس برخی از آزمایشگاه های مورد تایید IEC در آدرس زیر اورده شده است :
[Dear Guest/Member you can't see link before replyclick here to register]

اولین شرط برای دادن گواهی استاندارد به دستگاه ساخته شده ، منطبق بودن مراحل ساخت آن با متن استاندارد های ارائه شده میباشد . با این تفاسیر بعد از اینکه تولید کننده درخواست خود منبی دریافت نشان استاندارد برای دستگاه تولیدی اش را به سازمان ملی استاندارد یا نهاد های استاندارد جهانی ارائه کرد ، سازمان ملی استاندارد ایران یا سایر سازمان های استاندارد جهانی ، دستگاه های ساخته شده را به آزمایشگاه مرتبط معرفی میکند .
در این آزمایشگاه ، مطابق تست های موجود در استاندارد ذکر شده برای دستگاه ، عملکرد دستگاه بررسی شده و نتایج آن به سازمان استاندارد مرجوع میشود ، در صورتی که نتایج تست قابل قبول باشد ، این سازمان برای دستگاه نشان استاندارد صادر میکند .

در فایل پیوست مراحل تست یکی از محصولات شرکت آنالوگ دیوایس ، برای دریافت استاندارد های IEC61000-4-2 و IEC61000-4-3 و IEC61000-4-4 و ENV-50204 شرح داده شده است ، مطالعه ی این فایل اطلاعات مفیدی در مورد مطلب ذکر شده به شما میدهد .

ادامه دارد ...